Yazılar

Sarıkamış Harekatı Sarıkamış Şehitleri

Sarıkamış Harekatı

Sarıkamış Harekatı

Sarıkamış Harekatı Sarıkamış Şehitleri

Sarıkamış Harekatı

Sarıkamış Harekatı

Sarıkamış Harekâtı (22 Aralık 1914 – 6 Ocak 1915), I.Dünya Savaşı sırasında Osmanlı İmparatorluğu ve Rus İmparatorluğu arasında Sarıkamış ve çevresinde (Oltu, Narman, Penek, Horasan, Bardız, Mecingirt, Karaurgan, Divik) gerçekleşen muharebeler olup Osmanlı İmparatorluğu’nun askeri taktik hatalarıyla büyük bir başarısızlıkla sonuçlanan bir askeri girişimdir.

Savaş Öncesi

Kafkas cephesindeki muharebeler 1 Kasım’da Rus kuvvetlerinin Osmanlı sınırını geçmesiyle başlamıştır. Turklerin Rus sınırına (Sarıkamış’ın 30 kilometre güneybatısından geçerdi) en yakın birlikleri Hasankale’deki 11. Kolordu’ya bağlı 18. ve 34. tümenlerdi (11. Kolordu’nun diğer tümeni olan 33. Tümen Tutaktaydı). Hasan İzzet Paşa barış döneminde hazırlanan plana uyarak 18. ve 34. Tümenleri erkenden Erzurum’un doğusundaki Höyükler mevziine çekmiştir. 

4 Kasım’da Yusuf İzzet Beyin komutası altındaki 2. Nizamiye Tümeni Köprüköy’ün doğusunda Rus öncü kuvvetiyle çatışmaya girmiştir. Düşmanı 8 tabur piyade ve 1 alay süvari olarak tahmin etmiştir. Bu zayıf Rus kuvvetini bozguna uğratarak, yeniden Höyükler mevziine dönmek için 11. Kolordu’yu ve 9. Kolordu’nun 28. Tümenini Hasan İzzet Paşa aceleyle yeniden Rus kuvvetlerinin üzerine göndermiştir.

7 Kasım’da 1. Köprüköy muharebesi başlamıştır. Rus kuvvetleri cephe taarruzları geri atılmıştır. 8 Kasım’daki zaferden sonra Hasan İzzet Paşa kurmay başkanı Alman yarbay Guse’nin tavsiyesiyle Türk ordusunu Höyükler’e geri çekilme emrini yazdırmıştır. 11. Kolordu kumandanı Galip Paşa, geri çekilmek için bir neden olmadığını ve sebepsiz yere vatan toprağını düşmana bırakmanın Türk askerlerinin moralini bozacağını söyleyerek bu emri geri aldırmıştır. 

Bundan sonra 21 Kasım’a kadar ufak kesintiler haricinde Türk-Rus muharebeleri devam etmiştir. Türkler her tarafta Rus kuvvetlerini geri atarak Ruslardan 30 kilometre kadar araziyi geri almıştır. Fakat Hasan İzzet Paşa cephanenin azalması ve Narman tarafındaki Rus kuvvetleri hakkında abartılı bilgiler aldığı için 21 Kasım gecesi Türk ordusunu 15 kilometre geri çekilme emri vermiştir. 

İstanbul’dan Enver Paşa ve Hasan İzzet Paşa’nın altında bulunan diğer komutanlar geri çekilme kararının yanlış bir karar olduğunu Hasan İzzet Paşa’ya inandırmaya çalışsalar da başarısız olmuşlardır. 21 Kasım gecesi çıkan korkunç kar fırtınasında Türk ordusu ağır zayiata uğramıştır. Geri çekilmeden sonra askerin morali bozulmuş ve firar vakaları artmıştır. 

Ruslar Türklerin geri çekileceğini beklemedikleri için Türklere karşı taarruza geçmemişlerdir. Bu geri çekilmeden sonra muharebeler çatışma şeklinde birkaç gün devam ettikten sonra kesilmiştir. Bu gereksiz geri çekilmeden dolayı Kafkas cephesinin durumu hakkında endişeye kapılan Enver Paşa cepheyi ziyaret edip durumu yerinde görmek istemiştir. 

Meclisi Vükela (Bakanlar Kurulu) Enver Paşa’ya Harbiye Nazırı olarak başkent İstanbul’dan ayrılmaması gerektiğini söylemiştir. Bu yüzden Enver Paşa kendi yerine cepheyi teftiş etmek üzere Hafız Hakkı Paşa’yı göndermiştir. Hafız Hakkı Paşa’nın hareketinden birkaç gün sonra, kalması yönündeki ikazlara rağmen kendisi de 6 Aralık’ta Yavuz kruvazörüne binerek cepheye hareket etmiştir. 

40 bin askerden oluşan 10. Kolordu Aralığın başlangıcında Kafkas cephesine ulaşmıştır. Enver Paşa 10. Kolordu’nun yokluğuna rağmen Ruslara karşı kazanılan başarılara güvenerek, Rus ordusunun kuşatma ve imha etme planı hazırlamıştır. Hasan İzzet Paşa Enver Paşa’ya iklim ve arazi şartlarını öne sürerek kuşatma çemberinin daraltılması gerektiğini söylemiştir. 

Enver Paşa bu teklifi kabul etmiştir fakat 18 Aralık’ta Hasan İzzet Paşa Enver Paşa’ya çektiği telgrafta “orduyu bundan böyle idare için kendisinde cesaret göremediğini” söyleyerek vazifesinden affını rica etmiştir. Enver Paşa bu yüzden Hasan İzzet Paşa’nın yerine 3. Ordu kumandanlığını üstlenmiştir.

Hali hazırda dağıtılmış olan Rus ordusunu yok edip Bakü Petrollerine ulaşmak ve Alman İmparatorluğu’nun sanayi ihtiyacını karşılamak harekâtın amaçlarından biridir. Ayrıca 1877’deki 93 Harbi, Osmanlı İmparatorluğu’nun yenilgisi ile sonuçlanınca Batum savaş tazminatı olarak Rusya’ya verilmiş, Sarıkamış, Kars, Ardahan ve Artvin de Berlin Antlaşması ile Rusya’ya bırakılmıştı. Bu yurt topraklarını geri almak amacıyla, 1914 yılında dönemin Başkomutan Vekili olan Enver Paşa, 19 Aralık tarihinde “Sarıkamış Harekâtı” planlarını kurmaylarına sundu. Osmanlı ve Alman kurmay heyeti planı kabul etmiştir.

Harekât güçleri

3. Ordu kış kıyafetiyle

Doğuyu korumakla görevli ordu 3.Ordudur. Bu harekâtı uygulayacak 3.Ordu’nun 9., 10. ve 11.Kolordular ve 2.Süvari Tümeni’nden oluşuyordu. 3.Ordu karargâhı ve 9.Kolordu Erzurum Kalesi’nde yerleşmişti. 11.Kolordu Elazığ Kalesi’nde ve 10.Kolordu da Sivas’ta konuşlanmıştı.

3.Ordu

IX Kolordu – Ahmet Fevzi Paşa

X Kolordu – Albay Hafız Hakkı Paşa

XI Kolordu – Abdul Kerim Paşa

2.Süvari Tümeni

Üçüncü Ordu’nun toplam gücünün 125.000 olduğu yazılsa da bu güce savaşçı olmayan taşıma birimleri, depo alayı, askeri polis ile ulaşıldığı anımsatılmaktadır. Osmanlı İmparatorluğu muharip gücü eğitimli asker, yedekler ve Erzurum Kalesi’nin personeli de içinde olmak üzere 75.000 silahlı güçtür. Bu askere 73 makineli tüfek ve 218 adet top destek vermekteydi.

Cephedeki Rus-Kafkas ordusu mevcudu 100.000’di. Sayıca fazla olmamalarına rağmen ağır silah, topçu ve donanım bakımından kesin bir üstünlüğe sahiptiler. Bu mevcuda dört tane olan Ermeni Gönüllü Tugaylarından iki tugay katılmıştır. Diğer iki tugay İran Cephesinde bulunmaktaydı.

Harekâtın aşamaları

Hazırlık

Enver Paşa ve Otto von Feldmann cephe birliklerini izliyorlar.

6 Aralık’ta Enver Paşa ve Otto von Feldmann Yavuz Zırhlısına binerek Trabzon üzerinden Erzurum’a yola çıktı. 13 Aralık’ta Köprüköy’e ulaşılmıştı. Burada 3.Ordu Komutanı Hasan İzzet Paşa ile görüşülmüştür. Enver Paşa ve Genelkurmay İkinci Başkanı Albay Hafız Hakkı planı geliştirmişlerdir. Planın amacı Ruslara sürat­le bir darbe indirerek bir Tanenberg yaratmaktır.

Enver Paşa, Rus Kafkas Ordusunun zayıf ve özellikle çevirme manevralarına karşı çok hassas olduğunu biliyor. Osmanlı birliklerinin bu zayıflığı kullanmasını amaçlamaktaydı. Tamamen karlarla kaplı, çok yüksek dağlık ve yolsuz bir arazide o günün koşulları altında kış donatımından yoksun yaya ve atlı birliklerle yapılan bu harekât çok riskli idi ama Enver Paşa, başarıldığında Rusların bu cephede varlıklarının yok olmasının bu riske değeceğini düşünüyordu.

Enver Paşa’nın amacı kuzeyden kuşatıcı bir manevra yapılmasıydı. Kısaca 11.Kolordu ve 2.Nizamiye Süvari Tümeni düşmanı cepheden karşılayacak, 11.Kolordu Çatak-Pitkir hattından kötek istikametine ve Albay Hafız Hakkı Paşa önderliğinde 10.Kolordu Bardız istikametinde düşmanı karşılayacaktı. Bunlara destek olarak 9. ve 11.Kolorduların Sarıkamış, Selim-Sarıkamış hattına ilerlemesiyle üç taraftan geniş bir çevirme hareketine dönüşecek ve bu kıskaç altında Ruslar imha edilecekti.

Kağıt üzerindeki plana nazaran cephede malzeme ve iaşe çok noksandı. Mesela mevcut altı yıllık iaşesi için 88.000 ton buğday, çavdar ve arpa ihtiyacı olmasına karşın, Ordu ambarında 1.250 ton hububat vardı. Kışa girilmiş olduğu için erzağın gereği gibi taşınması, dağıtılması bir hayli güçtü. Bu güçlükte Rusların Karadeniz’deki donanma üstünlüğünün de payı vardı. 

Ruslar Zonguldak’ı bombalamak için 10 gemiyle denize açıldıklarında, doğuya erzak götürmekle görevli en büyük üç erzak gemisi Bahriahmer, Bezmialem ve Mithatpaşa gemilerine rast gelmiş ve onları da batırmışlardır. Bunun yanında 4.000 tonluk Derne gemisinin yine Ruslar tarafından batırılması da askerin erzaksız kalmasındaki bir diğer önemli etkendir. Bir iddiaya göre de erzağın az olması ve salgın hastalık olması Enver Paşa’nın hemen bir harekâta girişmesine sebep olmuştur.

Saldırı, 23 – 29 Aralık

Ermeni 4. tümeni Bardız Geçitinde Osmanlı Kolordusunu tutacak ve çevirme harekâtının bir kanatı hedefine geç ulaşacaktır.

22 Aralık: 11.Kolordu büyük yürüyüşüne başlar. 9.Kolordu Lafsor’a kadar uzanan ilk hedefine ulaşır. 10.Kolordu Oltu’nun Batısı-Narman hattına zorlukla ulaşır.

23 Aralık: 11.Kolordu Rusların 4.Ermeni Tümeni ile karşılaşır. 9.Kolordu Çatak-Pitkir hattına ulaşır. 9.Kolordu’ya erlerin ikmalini mahallinden yapmaları, ve cephaneyi idareli kullanmaları emredildi. 9.Kolordu’nun ikmal ve ulaştırma güçlükleri daha ikinci günden başlamış bulunuyordu. 10.Kolordu Oltu’yu ele geçirmeyi başardı.

24 Aralık: 11.Kolordu’ya düşman karşı taarruzları devam etti. 9.Kolordu Bardız’a vardı. Hafız Hakkı Paşa 10.Kolordu’ya 30.ve 31.Tümenleri kendisi ile birlikte Kosor istikametindeki Stomin Tugayının peşine takılması ve bir tümenin Bardız’a ilerlemesini emretti. 10.Kolordu’nun büyük kısmı ile Kosor istikametinde geniş bir kuşatmaya girişmesi muharebe gücünün toplanmamasına ve geç kalınmasına sebep olmuştur ve netice olarak felaketin ana nedenlerinden birisi olmuştur.

25 Aralık: 9.Kolordu Sarıkamış’a doğru geriledi. 9.Kolordu ikmal ve ulaştırma zorlukları yüzünden asker kaybetmeye başladı. Sahra toplarını beraberlerinde taşıyamaz hale gelmiştir. Plana göre 10.Kolordu’nun Kosor yolunda olması gerekiyordu, ama ağır koşullar altında Beyköy hattına erişmesi ancak gerçekleşmişti. Beyköy hattında 10.Kolordu üç kilometre yolsuz bir kar çölü olan Allahuekber Dağları’nda kendi düşmanını bulmuştu. Doğa her geçen saat 10.Kolordu kuvvetlerinin erimesine yol açıyordu.

Gerileme, 29 Aralık – 15 Ocak

Harekâtın haritası.

Saldırı kısmında açıklandığı gibi 10. ve 11.Kolordu Sarıkamış’a ulaşamadan erimiştir. 9.Kolordu tek başına Sarıkamış’a ulaşabilmiştir.

29 Aralık 1914: Sarıkamış’a girebilen 300 kişilik bir 9.Kolordu kuvveti de Ruslar tarafından geri atılmıştır. Büyük kayıplar verilmiş ve 9.Kolordu’nun mevcudu azalmıştı. Müteaddit taarruzları başarısızlıkla sonuçlandı.

6 Ocak 1915: 3.Ordu karargâhı ateş altında kaldı. Hafız Hakkı Paşa geri çekilme emri verdi.

7 Ocak 1915: Kalan güçlerin Erzurum yolundaki yürüyüşü başladı. Ordunun bu atak için görevlendirilen güçlerinden sadece %10’u başlama pozisyonuna geri çekilmeyi başardı.

10 Ocak 1915: 3.Ordu komutanlığını Enver Paşa, Tuğgeneral Hafız Hakkı Paşa’ya devrederek İstanbul’a dönmüştür.

Kayıplar

Türk Silahlı Kuvvetleri Genelkurmay Başkanlığına göre Osmanlı zayiatları 60.000 ve Rus zayiatları 30.000’dir. Savaşın en hazin kısmı ise Osmanlı kayıplarının bir çoğunun Ruslar ile yapılan çarpışmalarda değil de ağır soğuk hava koşulları yüzünden ölmesidir. 

Ruslar; Türklerden 200 subay, 7000 eri esir, 20 makineli tüfekle 30 topu ganimet olarak almışlardır. 5000 kişi civarında esir alınmıştır. Bunlar tahmine göre Kırımda domuz çiftliğinde çalıştırılarak ve aç bırakılarak ölmüşlerdir. Tarihçi-yazar Mehmet Niyazi, Sarıkamış Harekâtı’ndaki ölü sayısının tüm belgelerde toplamda 23.000 olduğunu, 90.000 rakamının 60.000 kayıp veren Rusların yalanı olduğunu kaydeder.

90.000 askerin öldüğü iddiası ilk olarak Sarıkamış Harekâtı’ndan sekiz yıl sonra Binbaşı Şerif Bey’in yazdığı kitapta yer almaktadır. Osman Mayatepek 75.000 muharip kuvvetin bulunduğu tarafın 90.000 askerinin ölmesinin matematiksel olarak imkânsız olduğunu ifade etmektedir.

Yenilginin Sorumlusu

Yenilginin sorumlusu hâlen tartışılmaktadır. Enver Paşa’nın Torunu Osman Mayatepek, Harekâtı şu şekilde değerlenmektedir:

“Şayet komutanlar Enver Paşa’nın emirlerini yerine getirseydi Sarıkamış zaferle biterdi. 10.Kolordu Hafız Hakkı Bey komutasında Bardız’a gitmesi gerekirken, Rus birliklerinin peşine takılıp Koşur istikametine yöneldi (30. ve 31.Tümenler). Yalnız 32.Tümen Bardız’a ilerledi. Bu hata Hafız Hakkı’nın, “zafer kazanma” ihtirası ile yolu 75 kilometre uzattığı yetmezmiş gibi, Allahuekber Dağlarını geçmeye mecbur kalmış; fırtına ve tipiye yakalanıp çok büyük zayiat vermiştir ve zamanında Sarıkamış’a intikal etmemiştir. 9.Kolordu ise 3.Ordu ile 24 Aralık’ta Bardız’da birleşir. Cephe arasındaki Rus birliklerine taarruz etmek için Kötek yönüne gidip ve Rus ihtiyat kuvvetleriyle taarruz edip Sarıkamış’a iltihak etmesi gerekiyordu. Maalesef yine evdeki hesap çarşıya uymamıştır. Bu sapmanın başlıca sebebi Hafız Hakkı Paşa’nın (10.Kolordu) 25 Aralık tarihinde Sarıkamış’ta olacağı varsayımı tamamen ile Enver Paşa’nın 10.Kolordu yalnız kalmasın diye yönünü Kötek’ten, Sarıkamış’a çevirmesi olmuştur. Netice olarak 10.Kolordu büyük zayiatla bitkin bir şekilde ancak 29 Aralık’ta Sarıkamış’a gelebilmiştir.”

Daha birçok iddia daha vardır.

Murat Bardakçı’nın “Hafız Hakkı Paşa’nın Sarıkamış Günlüğü” adlı kitabında Hafız Hakkı Paşa’nın kendi yazdığı bir günlükte ise şu yazmaktadır; ‘Yarabbi! Bu felâkete ben sebep oldum, yine ben tamir edeceğim’

Sonuçları

Savaştan sonra İstanbul’a dönen Enver Paşa uzun bir süre Sarıkamış hakkında herhangi bir haber, bildiri, veya yayın yapılmasını engelleyerek sansür uygulamış ve Osmanlı halkı savaşta olup bitenleri uzun yıllar sonra öğrenebilmiştir.

Ermeni gönüllü tümenleri Rus kuvvetlerinin başarısında önemli etken olmuştur. Bunlar kritik zamanlarda Osmanlı hareketlerine meydan okudu: “Osmanlı’nın gecikmesi Sarıkamış etrafında yeterli kuvvet konsantre etmesi için Rus Kafkasya Ordusu’na zaman kazandırmıştır.” Enver Paşa, Ermeniler’i suçladı ve bölgede Rusya ile aktif beraberlikte bulunduklarını söyledi.

1918 Mart ayında Brest-Litovsk Antlaşması ile Sarıkamış ve Kars geri alınmış, ama aynı yılın Ekim ayında Mondros Mütarekesi uyarınca eski sınırlara dönülmüş ve topraklar elden çıkmıştı.

Kaynak

PERPA HABERLERİ   

PERPA FAALİYETLER   

PERPA DUYURULAR

PERPA TİCARET MERKEZİ

PERPA İLETİŞİM

Sarıkamış Şehitlerimizi Anıyoruz

Sarıkamış Şehitlerimizi Anıyoruz

Sarıkamış harekatının yıl dönümü unutulmadı. Kars’ın Sarıkamış ilçesinde, 1’inci Dünya Savaşı’nda Osmanlı ordusunun Rus işgali altındaki toprakları kurtarmak için başlattığı Sarıkamış Harekatı’nda şehit olan askerleri anmak için çeşitli etkinlikler düzenlenecek.  Sarıkamış Şehitlerimizi saygı ve rahmetle anıyoruz.

Sarıkamış Şehitlerimizi Anıyoruz

Sarıkamış Şehitlerimizi Anıyoruz

Sarıkamış Şehitlerimizi Anıyoruz

Kars’ın Sarıkamış ilçesinde, 1’inci Dünya Savaşı’nda Osmanlı ordusunun Rus işgali altındaki toprakları kurtarmak için başlattığı, çok sayıda askerin Allahuekber ve Soğanlı dağları başta olmak üzere yöredeki çatışmalar ve dondurucu soğuklar nedeniyle şehit düştüğü Sarıkamış Harekatı’nın 105’inci yılında anma etkinlikleri yapılıyor.

“Son 140 yılın en acı olaylarından biri” olarak nitelendirilen harekatın 105’inci yılı dolayısıyla “Asımın Nesli Asrın Yürüyüşünde” sloganıyla Sarıkamış başta olmak üzere yurdun birçok yerinde düzenlenecek etkinliklerle, şehitler anılıyor.

Sarıkamış Şehitlerimizi Anıyoruz

Sarıkamış Şehitlerimizi Anıyoruz

Aralık 1914-Ocak 1915’teki harekatta şehit olanları anmak için ilçede her yıl ocak ayının ilk haftası düzenlenen etkinliklere, yurdun dört bir yanından binlerce kişi katılıyor. 

Sarıkamış’ta bu yıl yapılacak etkinlikler için Gençlik ve Spor, Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler ile Milli Eğitim bakanlıklarının desteğinde, Valilik, İl Kültür ve Turizm Müdürlüğü, Sarıkamış Kaymakamlığı ve Belediyesince yürütülen hazırlık çalışmaları aralıksız devam ediyor.

Sarıkamış Harekatı ne zaman gerçekleşti?

Sarıkamış Harekâtı (22 Aralık 1914), I.Dünya Savaşı sırasında Osmanlı İmparatorluğu ve Rus İmparatorluğu arasında Sarıkamış’ta gerçekleşen kara çatışmalarından olup Osmanlı İmparatorluğu’nun askeri taktik hatasıyla büyük bir başarısızlıkla sonuçlanan bir askeri girişimdir.

Sarıkamış şehitlerinin sayısı

Türk Silahlı Kuvvetleri Genelkurmay Başkanlığına göre Osmanlı zayiatları 60.000 ve Rus zayiatları 30.000’dir. Savaşın en hazin kısmı ise Osmanlı kayıplarının bir çoğunun Ruslar ile yapılan çarpışmalarda değil de ağır soğuk hava koşulları yüzünden ölmesidir. Ruslar; Türklerden 200 subay, 7000 eri esir, 20 makineli tüfekle 30 topu ganimet olarak aldı. 5000 kişi civarında esir alındı. Bunlar tahmine göre Kırımda domuz çiftliğinde çalıştırılarak ve aç bırakılarak ölmüşler.

PERPA HABERLERİ   

PERPA FAALİYETLER   

PERPA DUYURULAR

PERPA ANA SAYFA  

PERPA İLETİŞİM

Sarıkamış Şehitleri Anıldı

Sarıkamış Şehitleri Anıldı Anmaya 20 Bin Kişi Katıldı

Sarıkamış Şehitleri Anıldı

Enver Paşa komutasında, 104 yıl önce düzenlenen Sarıkamış Harekatı sırasında donarak, şehit düşen binlerce Mehmetçik, ‘Gençlik Şühedanın İzinde Yürüyor’ sloganıyla Allahuekber Dağları’nda düzenlenen yürüyüşle anıldı.

Sarıkamış Şehitleri Anıldı

Sarıkamış Şehitleri Anıldı

Sarıkamış Şehitleri Anıldı

Enver Paşa komutasında, 104 yıl önce düzenlenen Sarıkamış Harekatı sırasında donarak, şehit düşen binlerce Mehmetçik, ‘Gençlik Şühedanın İzinde Yürüyor’ sloganıyla Allahuekber Dağları’nda düzenlenen yürüyüşle anıldı. Kar yağışı altındaki yürüyüşe, Türkiye’nin birçok kentinden Kars’ın Sarıkamış ilçesine akın eden her yaştan yaklaşık 20 bin kişi katıldı.

Binlerce kişi Sarıkamış Şehitleri’ni anmak için yürüdü

Sarıkamış Şehitleri Anıldı

Sarıkamış Şehitleri Anıldı

Enver Paşa komutasındaki birlikler, 22 Aralık 1914- 15 Ocak 1915 tarihlerinde Sarıkamış’taki Allahuekber Dağları’nda, Rus kuvvetlerini püskürtmek isterken ağır kış koşullarıyla karşılaştı. Genelkurmay Başkanlığı’nın kayıtlarına göre, 60 bin asker, şiddetli soğuk, açlık ve yetersiz giysiler nedeniyle şehit düştü.

Erzurum’daki 9’uncu Kolordu Komutanlığı ile Sarıkamış’taki askeri birliklerde görevli subayların Allahuekber Dağları’ndaki sessiz anma törenleri, Alaattin Karaca başkanlığındaki dönemin Dağcılık Federasyonu ile 2003 yılında Erzurum Kalkınma Vakfı Başkanı olan Necati Bölükbaşı ve Sarıkamış Dayanışma Grubu Başkanı Prof. Dr. Bingür Sönmez’in çabalarıyla kamuoyunca sahiplenildi.

Binlerce Sarıkamış’a akın etti

Sarıkamış Şehitleri Anıldı

Sarıkamış Şehitleri Anıldı

Türkiye’nin dört bir yanından gelen, her yaştan yaklaşık 20 bin kişi, şehitleri anmak için Sarıkamış’ın Kızılçubuk köyünde buluştu. ‘Gençlik Şühedanın İzinde Yürüyor’ sloganıyla düzenlenen yürüyüşe İçişleri Bakanı Süleyman Soylu, Gençlik ve Spor Bakanı Mehmet Muharrem Kasapoğlu, Sanayi ve Teknoloji Bakanı Mustafa Varank, valiler, milletvekilleri, il ve ilçe belediye başkanları, bölge komutanları, askerler, izciler, sivil toplum kuruluşlarının temsilcileri ve öğrenciler katıldı. Katılımcılara kamyonlarla erzak ve Türk bayrağı dağıtıldı.

Askeri helikopterin sürekli güvenlik amacıyla uçuş yaptığı yürüyüş kar yağışı altında dualarla saat 10.30’da başladı. Katılımcılar, dev bayrak ve Atatürk posterleri taşıyarak, ‘Şehitler ölmez vatan bölünmez’ sloganlarıyla kar yağışı altında yürüyüşe başladı. Zorlu yürüyüşe katılanlar, 6,5 kilometrelik ‘Şehit Kurmay Albay Faruk Sungur Yolu’nu izleyerek, Yukarı Sarıkamış Mahallesi’ndeki tören alanında yürüyüşü sonlandıracak.

Profesör Kavukcu Sarıkamış’ı Anlattı

Sarıkamış Şehitleri Anıldı

Sarıkamış Şehitleri Anıldı

Kars’ın Sarıkamış ilçesindeki Allahuekber Dağlarında düzenlenen şehitleri anma programına katılan Prof. Dr. Mehmet Kavukcu, ilginç performansı ile Sarıkamış olayının masumiyetini anlattı. Bölge ikliminin zorlu koşullarını içinde ateşin de yer aldığı enstalasyona boyayla müdahale ederken, kendisine de dışarıdan boya ile müdahale edilerek bir anlatım dili oluşturan Erzincan Binali Yıldırım Üniversitesi Güzel Sanatlar Fakültesi Dekanı ve Atatürk Üniversitesi Güzel Sanatlar Fakültesi Resim Bölüm Başkanı Prof. Dr. Mehmet Kavukcu, bu kez Allahuekber dağlarında ilginç bir çalışmaya imza attı. Törenlerin yapıldığı deniz seviyesinden 2 bin 800 metre yükseklikte binlerce kişinin izlediği sanatı ile büyüleyen Kavukcu şunları söyledi:

sarikamis-sehitleri-anildi-2019-0

Sarıkamış Şehitleri Anıldı

“Tarihimizde önemli bir yer tutan ve toplumu derinden etkileyen Sarıkamış olayı için çağdaş sanat dili ile bir enstalasyon ve performans gerçekleştirdim. Sarıkamış, insanı derinden etkileyen bir trajedi. Tarihimizde önemli bir yeri olan bu savunma öyküsünün binlerce kahramanı var. Binlerce hayat burada son bulmuş, dünyanın en masum ölümleri burada yaşanmıştır. Özellikle de bu savunmada masumiyet simgesi haline gelmiş bir durumun dile getirilmesi önem arz etmektedir. İnsanın, öyküsünü dinlerken bile üşüdüğü Allahuekber Dağları’nın soğuğunda doğaya karşı verilen bir mücadele. Bu mücadelede karşı karşıya gelmiş iki ordu. Soğuktan üşümüş donmuş bedenler. Üşüse de donsa da kırmızı sımsıcak bir ateşin içinde. Tarihin seyrini değiştirmiş, Türkiye ve Rusya’nın günümüzdeki sınırlarını çizmesini sağlamış bir mücadele.

On binlerce şehidimizin olduğu bu karşılaşmada, ölen masum insanların anısına her yıl gerçekleştirilen geleneksel yürüyüş etkinliği içerisinde hem şehitlerimizi anmak hem de bu Sarıkamış olayına dikkat çekmek için bir performans sergiledim. Bu performansta insan karşısında doğanın gücünü bir kez daha anlamamızı sağlamış Sarıkamış olayı, buz ve soğuk ile sıcak ve ateşin de bir birleşimidir. Bu vahim olayda can vermiş insanlar soğuğu hissettiği kadar bir ateş çemberi içinde sıcağı da hissetmişlerdir. Buradan hareketle doğanın insan üzerine adeta bir ölüm gibi çöktüğü Sarıkamış olayı için bir ateş çemberi oluşturup, ateş ve soğuğun aynı anda zıtlık oluşturduğu bir kompozisyon kurguladım. Çağdaş bir sanat dili ile gerçekleştirilen çalışmada doğa ve iklim koşullarının zorluğunu, çekilen acı ile bugün hissedilen hüznü birleştirmeye çalıştım” dedi.

Sabaha Kadar Nöbet Tuttular

sarikamis-sehitleri-anildi-2019-0

Sarıkamış Şehitleri Anıldı

Kardan yapılan asker heykeli önünde toplanan öğrenciler, vatandaşlar ve sivil toplum örgütleri sabahın ilk ışıklarına kadar nöbet tuttular. Ankara’dan Kars’ın Sarıkamış ilçesine yaklaşık 800 kişi ile birlikte çıkarma yaptıklarını belirten Kars, Ardahan ve Iğdır Federasyonu Genel Başkanı Erdoğan Yıldırım her sene buradaki anma etkinliklerine katıldıklarını söyledi. Üç gün süren etkinliklere katılıp nöbetlerini tutup, yürüyüşlere katıldıklarını ifade eden Erdoğan, “Sarıkamış’a federasyonumuzun yönetim ve yüksek istişare kurulu ile birlikte yaklaşık 800 kişi ile birlikte geldik. Her yıl burada üç gün süren etkinliklere katılarak şehitlerimizi rahmet ve minnetle anıyoruz. Burası Çanakkale’nin alt yapısı. Kayıtsız ve şartsız kendini vatana feda etme destanıdır Sarıkamış. Onlar olmaza bu kadar rahat edemezdik. Zor bir coğrafyada yaşıyoruz, yaşayacağız da. Birlikte olmalıyız, ülkemize sahip çıkacağız çünkü başka bir Türkiye yok” diye konuştu.

Sarıkamış Şehitleri Anıldı

Sarıkamış Şehitleri Anıldı

Kalabalık daha sonra “Asımın Nesli Asrın Yürüyüşünde” temasıyla düzenlenen etkinliğe katılmak üzere, harekat sırasında yoğun çatışmaların yaşandığı, birçok askerin çatışmada ya da donarak şehit düştüğü Soğanlı ve Allahuekber Dağları arasındaki Kızılçubuk Zirvesi’nde toplandı.

Sarıkamış Şehitleri Anıldı

Sarıkamış Şehitleri Anıldı

Ellerinde Türk bayrakları bulunan on binlerce kişi, burada Kur’an-ı Kerim okuyup tekbir ve salavatlar getirerek şehitler için dua ettikten sonra soğuk hava ve kar yağışı altında Ay-Yıldızlı Tören Alanı’na doğru yürüyüşe geçti.

Hüzünlü anların yaşandığı yürüyüş dolayısıyla güzergahta jandarma ekiplerince geniş güvenlik önlemleri alındı.

Yaklaşık 4,5 kilometre süren yürüyüşün ardından ulaşılan şehitlikte, Kur’an-ı Kerim tilaveti sonrası şehitler için dualar edildi.

Şehitlere saygı atışı yapılıp Atatürk Anıtı’na çelenk sunulmasının ardından bir subay tarafından Sarıkamış Harekatı’nın tarihi katılımcılara anlatıldı.

Sarıkamış Şehitleri Anıldı

Sarıkamış Şehitleri Anıldı

Kaynak

SÜLEYMAN SOYLU

SARIKAMIŞ HAREKATI

PERPA HABERLERİ    

PERPA FAALİYETLERİ  

PERPA TİCARET MERKEZİ